HAMİLELİĞİN İKİNCİ DÖNEMİ

Sevgili Anne Baba Adayları,

Bu yazımızı okuyorsanız gebeliğin en cok test yapılan ama en rahat 2. dönemine gelmiş bulunuyorsunuz. 

Toplam 3 dönemden oluşan  40 haftalık gebelik sürecinde 2. dönem 14-26. Gebelik haftalarını kapsar.

Hamileliğin ikinci dönemi neden gebeliğin en rahat dönemidir?

• ilk trimestrde görülen bulantı kusmalar azalır. Anne kendini daha iyi hisseder. 
• Anne vücudu bebeğe alışmıştır. Bebek için düşük riski azalmıştır.
• Gebeliğin son döneminde karşımıza çıkacak olan bebeğin ve anne rahminin büyümesine bağlı zorluklar bu dönemde söz konusu değildir
• Bu nedenlerle gebeliğin en rahat dönemidir. Kimi anne adayları bu dönemi “ gebeliğin balayı dönemi” olarak adlandırır.
• Organ oluşumu gerçekleşmiştir.
• Birçok konuda serbestlik söz konusudur;
• Seyahatler için en uygun dönemdir. Uçağa doktor raporu olmadan 28.gebelik haftasına kadar binilebilir.
• Uçuş kuralları ile ilgili bilgi websitemizde ayrıntılı mevcuttur. Daha ayrıntılı bilgi için linki tıklayınız:  HAMİLELİKTE SEYAHAT
• Cinsel birliktelik için engel yoktur. Prezervatif kullanımı önerilir.
• Saç bakımı güvenle yapılabilir.
• Bu dönemin başlaması ile egzersiz önem taşır. Gebelik platesi, yoga, yüzme, yürüyüş önerilen spor aktiviteleridir. Daha ayrıntılı bilgi için linki tıklayınız: HAMİLELİKTE SPOR

Hamileliğin ikinci trimesterinde Beslenme

Bu dönemde bulantılar azalır ve bebek anneden plasenta yolu ile beslenmeye başlar bu nedenle ikinci dönemde beslenme ÖNEMLİDİR

3 ana 3 ara ögün olarak beslenme alışkanlığı önerilir.

• Ana öğünler; 08:00 - 12:00 - 18:00  saatlerinde olabilir.
• Ara öğünler; Sabah 10:00  öğleden sonra 15:00  akşam 21:00 gibi  önerilir.

• Sebze , meyve tüketimi önem kazanır.  Aşırı kalorili muz gibi meyvelerin fazla tüketilmesi önerilmez.
• Proteinden zengin beslenme önem kazanır.
• Kahvaltıda yumurta, süt, peynirden en az biri mutlaka yer almalıdır.
• Öğlen ya da akşam 1 öğünde sebze, 1 öğünde et yemeği bulunmalıdır.
• Günlük süt ya da yoğurt tüketimi  önemlidir. Yağsız pastörize süt tercih edilir.  Süt sevilmiyorsa tüketilmek zorunda değildir. Yerine 2 kase yoğurt uygundur.
• Günde en az 1 öğünde et, tavuk ya da balık tüketimi uygundur. Bunları hazırlanmasında haşlama, ızgara daha sağlıklıdır.
• Balık  en az haftada bir tüketilmelidir. Deniz balıkları tercih edilir tatlı su balıklarına göre. Deniz ürünlerinden midye, karides gibi ağır metal taşıyan yiyecekler onerılmez. Kalamar ayda 1 kez tuketılebilir.
• Kokoreç ve diğer sakakatlar önerilmeyen gıdalar arasındadır
• Tercihen günde 1 en azından haftada ortalama 3- 4 kez yumurta önerilir.  Et  vb ürün tüketemeyen anne adayları günde 1 yumurta tüketebilir.
• Daha detaylı bilgi için linki tıklayınız: GEBELİKTE BESLENME

Bu dönemde bulantılar azalır, iştah artar!!

• Gebeliğin ilk döneminde aç kalan anne adayı kendini sık sık mutfakta , buzdolabının önünde bulur.
• Kısa sürede aşırı kilolar alabilir. Aman Dikkat !!
• Nedense bu kilo artışına baba adayları da eşlik eder.

Hamilelikte uzun süren yada geçmeyen  mide bulantı kusma

• Normal koşullarda 12-13 haftadan sonra bulantıların azalarak kaybolması beklenir.Bu haftalardan daha fazla uzun surmesi halinde allta yatan başka sorunlar araştırılmalıdır.

İlk sırada mide, karaciger, hepatit, tiroid testleri planlanmalıdır.

Bunun yanında nöro psikiatrik sorunlarda unutulmamalıdır.

Beslenme alışkanlıkları gözden geçirilmelidir:

• Anne adayı canı ne isterse onu yemelidir.
• Sık sık, azar azar beslenmelidir.
• Yemek kokusu, sigara, parfum kokusu, rahatsızlık verebilir. İlk aylarda evde yemek pişirilmeyebilir. Baba adayı, bu konuda eşine anlayış göstermeli ve başının çaresine bakmalıdır.
• Etimek, peksimet, galeta, çubuk kraker tarzı gıdalar mideyi sıkı tutar. Bu gıdalar faydalıdır.
• Aşırı kilo kaybı, ağızdan beslenme sorunu varsa doktorunuza başvurmalısınız. Serum tedavisi gerekebilir.
• Kafein,acı ,ekşi gıdalar mide yakınmalarını arttırabilir. Mideye dokunan ağır gıdalar tüketilmemelidir.

 
Bebeğin cinsiyeti ne zaman öğrenilir ?

• En çok merak edilen konulardan biridir.
• Çevredeki herkes tahminde bulunur.
• Yaklaşık 14. haftada bebeğin cinsiyeti belli olur ve hemen isim bulma arayışına girilir.

2. Dönemde ne gibi problemler görülebilir?

• Burun kanamaları- diş eti
• Kabızlık
• Genital akıntılar, Sık idrara çıkma
• Kramplar, Bel ağrıları
• Çarpıntı- göz kararması
• Mide yanması

Bu dönemde vajinal akıntılar artar .Beyaz krem rengi akıntılar normaldir. Endişe edilmemelidir.

Burun ve diş eti kanamaları sıklıkla görülür. Soğuk su ile yıkamak çoğu zaman yeterlidir.

Tekrarlar ya da uzun sürerse gargara ya da burun için sprey krem verilebilir.

Hamilelikte Folik Asit : devam mı?

• İkinci dönemde içerisinde kalsiyum , demir ve birçok vitamin ve minerali içeren multivitaminlere başlanır.
• Özel riskli bir durumunuz yok ise multivitaminler folik asitte içeridği için ayrıca almanıza gerek kalmaz.
• Gerekirse demir tedavisine geçilir.
• Bazı hamilelerde folik asit tedavisi doguma kadar devam ettirilebilir. İlacınızı kesmeden doktorunuzdan bilgi alınız. 

Hamilelikte Karında Çatlak olmaması için ne yapmalı?

• İştahın artması ani kilo artışı ile çatlaklar oluşabilir.
• Karın bölgesi, göğüs bölgesi ve kalçalarda görülebilir.
• Kalıcı olabilirler. Önlemek çok önemlidir.
• İlk kural : Aşırı ani kilo almamaktır.
• Bol sıvı tüketilmeli
• Sebze meyve ağırlıklı beslenilmelidir
• Çatlak önleyici kremler kullanılabilir. Amaç cildi nemli tutmaktır. Aşırı pahalı ürünler şart değildir.
• Ürün seçimindeiçeriklerine dikkat etmek gerekir. hergün düzenli uygulanmalıdır.
• Düzenli egzersiz, yürüyüş plates yoga yüzme aşırı kilo alınımını önler.

Gebeliğin ikinci döneminde yapılması gereken testler 

16-20. Hafta

Hamilelikte dörtlü tarama testi nasıl yapılıyor?  neden yapılır? ne zaman yapılır?

• Üçlü test- dörtlü test zamanıdır.
• İkili test, üçlü test nedir? Ne anlama gelir? Bebeğimiz sağlıklı mı? Sorularının ayrıntılı cevabı için yandaki linki tıklayınız BEBEKTE GENETİK ARAŞTIRMA TESTLERİ

• 120 gram olan bebek avucunuza sığacak kadar büyümüştür.
• Ultrason altında bebeğin hıçkırdığı saptanabilir. Bu solunumun başlama işaretlerinden biridir.

Bebeğin hareketlerini hissetmek 

• İlk kez gebe kalan anne adayları 20.haftadan önce bebeğin hareketlerini pek hissedemezler
• Oysa önceden doğum yapan anne adayları 16. Haftadan itibaren hissedebilirler.
• Her bebeğin kendine özgü bir hareket etme özelliği vardır. Diğer bebeklerle kıyaslanmamalıdır.
• Burada en önemli nokta; 26. hastaya kadar bebek hareketlerini hissetmek saymak takip etmek pek önemli değildir.
• Özellikle 26. Haftadan sonra bebeğin hareketlerinde azalma olması halinde hemen stres panik yapılmamalıdır.
• Önce şekerli gıdalar yenir içilir , sol yana yatılır 1 saat kadar hareketleri takip edilir.
• Yine hareket yok ise doktorahaber verilmesi uygun olur.

Bebeğin hareketleri ne zaman başlar

Anne karnında bebek hareketleri 8-9 . haftada başlar. Ancak ultrasonda görülür. Anne bu hareketleri hissedemez.

Kimi zaman anneler hissettiklerini düşünür. Ancak bu çoğu zaman rahim ya da barsaklardır.

 
20-23. Hafta

• Toplam 40 hafta olan gebeliğin yarısına erişildi bile
• 20. Haftadan sonra anne rahminin ve bebeğin büyümesi ile bel ağrıları,kramplar, sık idrara çıkma ve mide yanma yakınmaları olabilir.
• ilk gebeliği olanlar bebek hareketlerini 23. haftadan sonra net olarak daha güçlü hissederler.

 
Hamilelikte Mide yanmasına ne iyi gelir?

• Gebelikte mide yanmasının nedeni REFLU dediğimiz mide asidinin yukarı  yemek borusuna doğru kaçmasıdır.
• Yatak başının yükseltilmesi fayda sağlayabilir.
• Yatmadan 1-2 saat önce sıvı alınmamalıdır. Örneğin: yatmadan hemen önce süt içmek uygun değildir.
• Yemek yedikten sonra yürüyüş faydalıdır. Yemek sonrası uzanmak refluyu arttırır.
• Kafein,acı, ekşi yağlı gıdalar önerilmez
• Gerekirse ilaç tedavisi önerilebilir.

 
Gebelik  krampları 

Hamilelik kramp nedenleri;

Magnezyum eksikliği ve yorgunluk neden olur.

Hamilelikte kramp ne zaman başlar

Genellikle 20 haftadan yani gebeliğin 2. yarısında gebelik krampları başlar.

Hamilelikte kramplar için ilaç

• Krampların tedavisinde magnezyum faydalıdır.
• Kivi ve muz bol miktarda magnezyum içerir. Günde 2 tane kivi ya da 1 tane muz faydalı olabilir.
• Krampların sık ve şiddetli olduğu hallerde magnezyum tedavisi önerilir.

Hamilelikte Kasılmalar, Sancı, Kasık Ağrısı

Gebeliğin ilk haftasından itibaren adet gelecek gibi kasık ağrısı olması normaldir.

Sancılar günde 5 -6 kez düzensiz ise korkmaya gerek yoktur.

Ancak;

--Giderek sıklaşıyorsa

--Acıya neden oluyorsa

--10-15  dakikada bir ise

-- vajinal akıntıda artıs

-- vajinal kanama varsa  doktora bilgi vermek gerekir.

Hamilelikte Bebek Hareket Hareketleri 

İlk gebeliği olanlar 20-23 hafta civarında

ikinci üçüncü gebeliği olanlar 15-16 hafta civarında ilk bebek hareketlerini hissederler.

Bebek hareketleri biz sağlıkçılar için 25-26 haftadan sonra önem tasır.

Diğer değişle 24 hafta oncesi bebek hareketlerini takip etmeniz gerekmez

Hamilelikte bebek hareket etmezse

25-26 hafta sonrası bebek hareketlerinde azalma olursa;

önce şekerli gıdalar alarak sol yanınıza yatınız

1 saat hareketlerini izleyiniz.

Düzelme olmazsa hareket etmiyorsa doktora başvurunuz. İhmal etmeyiniz.

Hamilelikle vajinal enfeksiyon akıntı  kaşıntı  su gelmesi

Gebelik boyunca akıntılar olabilir. Beyaz krem rengi kokusuz kasıntısız kansız kanamalar normaldir.

Yeşil kahverengi kanlı akıntı olursa beraberinde kötü koku sancılanma kaşıntı kanama doktorunuza bilgi veriniz.

Kimi zaman yoğun akıntı nedeniyle anne adayı suyunun geldiğini düşünebilir. 

Yoğun miktarda vajinal sıvı gelmesi vajinal akıntılar / idrar kaçırma / bebeğin içinde yüzdüğü amnion sıvısının kaçması nedeniyle olabilir.

Bu konuda endişe ya da kafada soru işaretleri var ise alttan muayene edilir. Akıntıya bakılır  Test yapılır ve rahim ağrı uzunluğu ultrason ile değerlendirilir. Normalde rahim ağzı uzunluğu 2.5 -3 cm den  fazla olmalıdır.

Hamilelikte vajinal mantar  

Beyaz krem rengi akıntı, 

peynir kesiği çökelek gibi akıntı başlıca belirtileridir

Kaşıntı sıklıkla görülür

Bebeğe zararı olmayan fitil ve kremler verilir. Daha fazla bilgi için: VAJİNAL MANTAR

Hamilelikte vajinal kuruluk

Hormonların değişmesi nedeniyle kuruluk görülebilir. 

Doktorun önerdiği nemlendirici kremler kullanılabilir.

Anne huzursuz ise birliktelik konusunda ısrarcı olunmamalıdır.

Hamilelikte ikinci tarama / hamilelikte ikinci düzey ultrason detaylı ultrason nedir?

Bebekte genetik hastalıkların neden olduğu bedensel sorunlar son bir kez araştırılırken bebekte bedensel bir sorun olup olmadığı gözden geçirilir.

• Amnionsıvısı
• Böbrekler
• Cinsiyet
• Göz küresi
• İdrar torbası
• Kafa içi yapıları
• Kalp,damarlar
• kol-bacak
• Mide,barsaklar
• Omurilik
• Plasenta
• Yarık damak dudak

gibi tüm organlar taranır.

Hamilelikte detaylı ultrason  ne zaman yapılır nasıl yapılır?

Gebeliğin 20-23. Haftaları arasında bebeğe ait altta listelenen organlar detaylı olarak incelenmelidir.

• Bu inceleme son derece önemli olduğu için çoğu kez doktorunuz radyoloji veya perinatoloji doktorunun da bebeği ikinci bir kez değerlendirmesini isteyebilir.

24.- 26. Hafta

Bu haftalarda yapılması gereken testler nelerdir?

• Şeker yükleme testi
• Kan Sayımı
• Toxoplazma ( gerekli ise)
• İdrar tetkiki dir.

Hamilelikte Şeker yüklemesi nedir? nasıl yapılır?

• Gizli Diyabet söz konusu ise bebeği olumsuz etkileyebilir.

Bunun araştırılması için

• 50 gr şekerli su içtikten 1 saat sonra kanda şeker düzeyine bakılır
• Normalde 140gr/dl nin altında saptanmalıdır
• 140 gr/dl nin üzerinde değer saptanırsa 100gr lık şeker yükleme testi önerilir.
• Bunun sonucuna göre diyet ve gerekli tedaviler önerilir.
• Gebelik diyabeti , diyeti ve şeker yükleme testi ile ilgili detaylı bilgi için linki tıklayınız: GEBELİK ŞEKERİ

Hamilelikte Kansızlık, Demir eksikliği ve tedavisi

• 20. haftadan sonra hem annede ham bebekte  kan yapımı artar. 
• Demir, kan yapımı için gerekli temel maddedir.

Hamilelikte kansızlık nasıl giderilir?

• Yapılan kan sayımı sonucunuza göre doktorunuz almakta olduğunuz mutivitamine ek olarak demir tedavisi de ekleyebilir.
• Demir ilaçlarının yemeklerden iki saat sonra/yarım saat önce demir alınımı barsaktan emilimini arttırır.
• İlaçlar, kabızlık, dışkı renginde siyaha boyanma, mide ağrısı yapabilir. Bol su içilmelidir.

Hamilelikte kansızlık belirtileri

• Halsizlik
• Solukluk
• Çarpıntı
• Nefes açlığı darlığı
• Uyku hali 

Hamilelikte kansızlığa ne iyi gelir iyi gelen yiyecekler 

• Aşırı çay tüketimi demirin etkinliğini azaltır. Çok çay içilmemesi tavsiye edilir.
• Tavuk,kırmızı et,yumurta sarısı bol miktarda demir içerir. Bu gıdalar tercih edilmelidir. 

Hamilelikte Tetanoz Aşısı

20. gebelik haftası sonrası TC sağlık ocakları ücretsiz olarak aşılama gerçekleştirmektedir.

Hangi dozda gereksiniminiz olduğu burada belirlenecektir.

Amaç anne ve bebeği olası bir enfeksiyona karşı korumaktır.

Tek doz aşının bilinen bir aşı alerjisi yoksa yapılmasında sakınca yoktur. 20. haftadan sonra hamilelere tetanoz aşısı yapılabilir.

Gebelikte tetanoz aşısı sonrası 

Kas eklem ağrısı 

burun akıntısı

hafif ateşlenme

aşı yerinde kızarıklık görülebilir.

Hamilelikte tetanoz aşısı yan etkileri

Cildinizde döküntü kızarıklık nefes alma güçlüğü olursa mutlaka doktora bilgi verilmeli ve 2. doz aşı yaptırılmamalıdır.

Gebelikte tetanoz aşısı ağrı yapar mı

Her aşı gibi iğne yerinde hafif ağrı olabilir

Hamilelikte ikinci tetanoz aşısı:

İkinci doz aşı gerekli mi ne zaman yapılmalı anne adayının geçmişte yapılan aşılarına göre karar verilir. 

Tam steril koşullarda hizmet veren hastanede doğum gerçekleşecek ise hamilelikte ikinci doz tetanoz aşısı çok gerekli değildir.

Hamilelikte kan uyuşmazlığı nedir 

• Anne Rh(-) baba adayı Rh(+) ise kan uyuşmazlığından söz edilir.
• Bebeğin etkilenip etkilenmediği anne kanında yapılan Indirek coombs testi ve ultrason ile kontrol edilir.

Hamilelikte kan uyuşmazlığı bebeğe zarar verir mi

Kan uyuşmazlığı iğnesi zamanında yapılırsa bebeğe zararı olmaz.

Yapılmazsa geç yapılırsa ya da unutulursa bir sonraki gebelikte ciddi sorunlar ortaya çıkabilir.

Kan uyuşmazlığı iğnesi

• Gebeliğin 26-28. Haftalarında anneye Rhogam adı verilen kan uyuşması iğnesi yapılır.
• Doğum sonrası bebek kan grubu Rh(+) gelirse 72 saatiçinde anneye tekrar Rhogam yapılmalıdır.

İkinci dönemde görülebilen en riskli durumlar nelerdir?

• Rahim Ağzı yetmezliği – ikinci dönem düşükler
• Erken doğum riski

İkinci dönemde görülen düşükler..

• İlk trimestrde düşüklerden önemlidir, üzücüdür.
• Rahim Ağzı yetmezliği neden olabilir.
• Rahim ağzı uzunluğu normalde  3cm’in üzerinde olmalıdır.
• Rahim ağzında kısalma var ise 20 mm ve altı istirahat ve progesteron tedavisi önerilir. Düzelme olmazsa ya da kısalma artarsa ya da rahim ağzında hunileşme oluşmuş ise SERVİKAL SERKLAJ denilen rahim ağzına dikiş konulmalıdır.

Erken Doğum

• rahimde düzenli aralıklarla kasılmalar
• 20 dakikada bir , yarım saatte bir karında taş gibi sertleşme olur
• Saatte dört kez ya da daha sık kasılma, rahimde sertleşme olursa önemlidir
• pelviste dolgunluk hissi,
• adet sancısına benzer kramp tarzı ağrılar, “toplanıyor” hissi
• pozisyon değiştirmekle geçmeyen bel ağrıları,
• vajinal akıntının artması
• sümüksü, sulu ya da kanlı akıntı olabilir.
• bağırsak krampları ve ishalle kendini belli edebilir.

Üstte sözü edilen durumlar 34. haftadan önce oluşmuşsa erken doğum tehdidi ya da eylemi denilir.

Bebeğin akciğerlerinin gelişmesi için  iğne yapılması gerekir.

Bu ilacın etki gösterebilmesi için risk yoksa doğum geciktirilmeye çalışılır.

Doğum sancılarını durdurmak için verilen tedaviye TOKOLİZ adı verilir.

Amaç bebeğin akciğerlerinin gelişmesi için zaman kazanmaktır.

Hamilelikte 2. trimester cinsellik

Doktor tarafından aksi yönünde bir uyarı yoksa cinsellik için engel bir durum yoktur.

Bazen spermler rahimde kasılma ve hafif kanamaya sebep verebilir. Bu anne adayını çok endişelendirir

Bu nedenle kondom prezervatif kullanılması daha güvenli olacaktır

Op Dr Zeki SALAR

Kadın Hastalıkları Doğum Uzmanı
Memorial Hastanesi Kadın Hastalıkları Doğum Tüp Bebek Ünitesi Ataşehir İstanbul